ปัญญาไม่ใช่สิ่งที่จะส่งต่อกันไปกันมา หรือแค่แก่ตัวมาแล้วจะมีปัญญามากขึ้นตามไปด้วย

“ปัญญาไม่ใช่สิ่งที่จะส่งต่อกันไปกันมา หรือแค่แก่ตัวมาแล้วจะมีปัญญามากขึ้นตามไปด้วย”

Wisdom cannot be directly transmitted, and does not readily accumulate through the ages

ประโยคนี้จาก เอ็ดวิน ฮับเบิล นักดาราศาสตร์ผู้โด่งดัง สื่อถึงความลึกซึ้งของ “ปัญญา” ว่าไม่ใช่สิ่งที่จับต้องได้ ถ่ายทอด หรือส่งต่อกันได้ง่ายๆ

ทำไมปัญญาจึงไม่ใช่สิ่งที่ส่งต่อกันได้?

1. ปัญญาเป็นผลลัพธ์ของประสบการณ์ แต่ละคนมีประสบการณ์ชีวิตที่แตกต่างกัน สิ่งที่เราเรียนรู้และกลั่นกรองจากประสบการณ์เหล่านั้น หล่อหลอมเป็น “ปัญญา” ของแต่ละคน
2. ปัญญาเกิดจากการคิดวิเคราะห์ ปัญญาไม่ได้มาจากการท่องจำหรือรับฟัง แต่เกิดจากการคิดวิเคราะห์อย่างมีวิจารณญาณ
3. ปัญญาเป็นสิ่งที่ต้องค้นหาด้วยตัวเอง ปัญญาไม่ได้มาจากการบอกเล่า แต่เกิดจากการค้นหาคำตอบด้วยตัวเอง

อายุไม่ได้บ่งบอกถึงปัญญา

คนเราอาจมีอายุมากขึ้น แต่ไม่ได้แปลว่าจะมีปัญญามากขึ้นเสมอไป ปัญญาไม่ได้มาจากกาลเวลา แต่มาจากการเรียนรู้ คิดวิเคราะห์ และประสบการณ์ชีวิต

ตัวอย่าง

• เด็กหนุ่มผู้ใฝ่ฝันอยากเป็นนักเขียน ฝึกฝนฝีมือ เรียนรู้จากประสบการณ์ ผ่านร้อนผ่านหนาว ผลงานของเขาจึงเปี่ยมไปด้วยปัญญาและความลึกซึ้ง
• ชายชราผู้มีชีวิตมายาวนาน อาจมีประสบการณ์มากมาย แต่หากไม่เคยคิดวิเคราะห์ เรียนรู้สิ่งใหม่ ปัญญาของเขาก็อาจหยุดนิ่ง

สรุป

“ปัญญา” เป็นสิ่งที่ล้ำค่า เกิดจากการเรียนรู้ คิดวิเคราะห์ และประสบการณ์ชีวิต

คำคมเพิ่มเติม

• “การศึกษาคือสิ่งที่ทำให้เราคิดได้ ปัญญาคือสิ่งที่ทำให้เราคิดอย่างถูกต้อง” – Immanuel Kant
• “ความรู้คือพลัง ปัญญาคือการควบคุมพลังนั้น” – Francis Bacon